Kontrole podatkowe a COVID-19

Mimo obostrzeń spowodowanych pandemią urzędnicy skarbowi nie rezygnują z kontroli. Jak wyglądają kontrole podatkowe w czasach COVID-19? Które branże są na nie najbardziej narażone? Sprawdźmy.

Mimo obostrzeń towarzyszących pandemii urzędnicy nie rezygnują ze sprawdzania przedsiębiorców. Można przypuszczać także, że w kolejnych miesiącach dodatkowo zintensyfikują swoje działania. Dlaczego? Wykrycie potencjalnych nieprawidłowości oznacza bowiem dodatkowe wpływy do rządowej kasy. A tych, zwłaszcza dziś, brakuje.

Kontrole podatkowe w czasach pandemii

Głównym celem kontroli podatkowej jest weryfikacja, czy kontrolowany podmiot wywiązuje się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Takie działania mogą być przeprowadzane nie tylko stacjonarnie, w siedzibie przedsiębiorcy (lub miejscu gromadzenia dokumentów księgowych), ale także zdalnie. W czasie pandemii COVID-19 uwagę urzędników przyciąga zwłaszcza kilka obszarów:

• prawidłowość rozliczeń podatku VAT z polskimi kontrahentami;
• transakcje z podmiotami zagranicznymi dokonywane w ramach WNT i WDT oraz transakcje sprzedaży eksportowej, podlegającej preferencyjnej 0% stawce VAT;
• transakcje między podmiotami powiązanymi i ceny transferowe;
• działania restrukturyzacyjne oraz te, towarzyszące stosowaniu klauzuli ogólnej dotyczącej unikania opodatkowania.

Kontrole podatkowe a przeznaczenie środków z tarcz antykryzysowych

Urzędnicy skarbowi regularnie sprawdzają także podmioty, które korzystały z rządowego wsparcia w postaci tarcz antykryzysowych. Podczas kontroli weryfikują zwłaszcza:

• zasadność korzystania z pomocy — spełnienie warunków otrzymania wsparcia, np. spadku obrotów i posiadania statusu wymaganego do wypłaty świadczeń, czy realne utrzymanie zatrudnienia;
• sposób wydatkowania pozyskanych środków;
• prawidłowość rozliczenia otrzymanego wsparcia.

Które podmioty są najbardziej narażone na kontrole?

Zwłaszcza w dzisiejszych czasach fiskus często bierze pod lupę także firmy, które podjęły działania restrukturyzacyjne (np. przekształcenia czy połączenia). Choć dla części podmiotów, które ucierpiały na skutek pandemii, taka procedura pozwala przetrwać na rynku i utrzymać zatrudnienie, dla innych staje się pretekstem do zmniejszenia obciążeń podatkowych. Większe ryzyko kontroli podatkowej spoczywa także na podmiotach, które osiągają niskie dochody, przy jednoczesnych wysokich przychodach oraz na tych wykazujących straty podatkowe, zwłaszcza jeśli dane przedsiębiorstwa działają w branży, której COVID nie osłabił, a wręcz wzmocnił (np. e-commerce).

Na kontrole pod kątem prawidłowości rozliczeń w zakresie podatku VAT narażone są zwłaszcza podmioty:

• działające w branży budowniczej i motoryzacyjnej;
• specjalizujące się w obrocie elektroniką, złomem i metalami szlachetnymi, olejem rzepakowym i paliwami;
• zajmujące się świadczeniem usług niematerialnych (np. różnego rodzaju doradztwem);
• wykazujące wysokie zwroty podatku VAT lub wysokie podwyżki podatku naliczonego nad należnym;
• wykazujące zdecydowanie wyższe kwoty zwrotu niż te, wykazane w deklaracjach z poprzednich miesięcy.

Na kontrole pod kątem prawidłowości rozliczeń w zakresie podatku akcyzowego narażone są zwłaszcza podmioty działające w branży paliwowej, alkoholowej i tytoniowej.

Kontroli ze strony fiskusa mogą spodziewać się także podmioty działające w branży e-commerce. Handel przez internet jest bowiem jednym z niewielu obszarów, który nie tylko nie ucierpiał w czasie pandemii, ale dynamicznie się rozwinął. Podobne tendencje odczuły osoby, prowadzące szeroko pojętą działalność internetową — blogerzy, influencerzy czy osoby świadczące usługi online. Jak wskazują dane udostępnione przez resort finansów, najwięcej nieprawidłowości w zakresie działań, które prowadzą, dotyczy:

• braku rejestracji działalności gospodarczej;
• braku rejestracji do podatku VAT;
• braku prowadzenia dokumentacji podatkowej;
• braku rejestracji sprzedaży na kasie fiskalnej;
• sprzedaży produktów i usług bez wystawiania rachunków lub faktur;
• zaniżania przychodów.

Kontrole przedsiębiorców — stacjonarnie czy zdalnie?

Zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem, urzędnicy mogą przeprowadzać kontrole podatkowe lub wykonywać poszczególne czynności kontrolne w sposób zdalny — za pośrednictwem poczty lub przy pomocy środków komunikacji elektronicznej. Warunkiem przeprowadzenia takiej kontroli jest wyrażenie na nią zgody przez przedsiębiorcę. Zdaniem ekspertów z uwagi na aktualną sytuację epidemiologiczną wzrośnie powszechność czynności sprawdzających — mniej formalnych i mniej uciążliwych dla przedsiębiorców.

Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej ani podatkowej i jako taka nie powinien być traktowany, a przedstawione treści mogą ulec przedawnieniu. Czytelnik wykorzystuje poglądy przedstawione przez Autora dla własnych potrzeb jedynie na własną odpowiedzialność.