Sandra Wiśniewska, 2023-02-07
Własne przedsiębiorstwo kusi niezależnością od pracodawcy oraz samodzielnym decydowaniu o interesach, jednocześnie przerażając liczbą formalności. Dane Głównego Urzędu Statystycznego pokazują jednak, że coraz więcej Polaków próbuje własnych sił jako przedsiębiorcy, przy czym jednoosobowa działalność gospodarcza oraz jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to najczęstsze formy prowadzenia własnego biznesu. Czym różnią się od siebie te dwa warianty? Który z nich lepiej wybrać? W poniższym artykule przeanalizujemy różnicę między spółką a działalnością, dowiemy się, jak je założyć oraz którą formę najrozsądniej wybrać na początek.
Jednoosobowa działalność gospodarcza, skrótowo nazywana JDG, to najprostsza forma prowadzenia własnego przedsiębiorstwa. Według danych GUS - Głównego Urzędu Statystycznego - w Polsce zarejestrowanych jest ponad 2,5 miliona takich działalności (dane na rok 2020), a JDG to jedna z najpopularniejszych form prowadzenia własnej firmy. Poniżej prezentujemy kluczowe informacje na temat jednoosobowych działalności gospodarczych i związanych z nimi procedur.
Jednoosobową działalność gospodarczą jesteśmy w stanie założyć bez wychodzenia z domu i uiszczania żadnych opłat. To wyjątkowo prosta procedura, co daje JGD znaczą przewagę nad spółką, jednak o tym za chwilę. Jednoosobową działalność gospodarczą rejestrujemy w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). W tym celu możemy dokonać rejestracji do CEIDG bez wychodzenia z domu, za pomocą Profilu Zaufanego lub podpisu elektronicznego. Następnym krokiem jest wypełnienie wniosku online i podpisanie go (również podpisem elektronicznym).
Nie jest to jednak jedyny sposób rejestracji JDG - możemy również złożyć wniosek online i wysłać do go dowolnego urzędu gminy czy też stawić się w nim z papierowym wnioskiem osobiście. Papierowy dokument możemy nadać również tradycyjnym listem poleconym. Wszystko zależy od naszych preferencji, bowiem uzyskamy dokładnie ten sam efekt - nasz wniosek zmienia się we wpis w CEIDG, a następnie trafia również do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędu Skarbowego. Od tej pory nasza działalność jest zarejestrowana i legalnie funkcjonuje na rynku.
Możemy również podać inną, planowaną datę rozpoczęcia jednoosobowej działalności gospodarczej niż ta na wniosku. Nie działa to jednak wstecz - data rozpoczęcia funkcjonowania JDG nie może być wcześniejsza niż data złożenia wniosku.
Sprawdź także: Jak założyć działalność gospodarczą w 2023 roku?
Przedsiębiorca w JDG jest podatnikiem jako osoba fizyczna, jest zatem zobligowany do odprowadzania podatku dochodowego PIT. W jednoosobowej działalności gospodarczej mamy do wyboru 3 formy opodatkowania:
Wyboru opodatkowania należy dokonać na etapie rejestracji działalności.
Ogromną zaletą wyboru JDG jest fakt, iż nie ma konieczności prowadzenia pełnej rachunkowości, nie musimy również podejmować się współpracy z księgowym - przynajmniej do momentu, w którym nasze dochody nie przekroczą 2 milionów euro. Nawet, jeśli przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą zdecyduje się na korzystanie z usług biura księgowego, to koszty są znacznie niższe, porównując tę samą usługę przy jednoosobowej spółce z.o.o.
Sprawdź także: Jak otrzymać dofinansowanie z Urzędu Pracy do działalności gospodarczej
Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą jest zobowiązany do opłacania składek ZUS oraz składki zdrowotnej, chyba, że posiada już ubezpieczenie, np. z tytułu umowy o pracę. Przez pierwsze pół roku przedsiębiorca może skorzystać z ulgi na start, a zatem zwolnienia ze składki społecznej (nie dotyczy składki zdrowotnej), a przez kolejne 24 miesiące funkcjonowania JDG, składki te mogą być niższe, dzięki obliczaniu ustawowych 30% od niższej podstawy - tzw. składki preferencyjne (przy czym obniżona podstawa nie może być niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia krajowego brutto).
Nawet po upłynięciu okresu 24 miesięcy, prowadzący JDG ma możliwość skorzystania z niższych składek - tzw. “mały ZUS plus” - pod warunkiem, że przedsiębiorstwo nie generuje rocznie przychodów wyższych niż 120.000 zł. Podstawę składek społecznych wyznacza się wówczas jako połowę średniego miesięcznego dochodu w roku poprzednim. Jeśli ta kwota mieści się pomiędzy 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę, a 60% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, wówczas stanowi podstawę naliczania składek ZUS przez kolejny rok.
Sprawdź także: Slim VAT 3 - co się zmieni od 2023 r.? Jak będą rozliczane korekty w obcej walucie?
Prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą, przedsiębiorca posiada nieograniczoną odpowiedzialność, a zatem na jego barkach spoczywa pełna odpowiedzialność - całym majątkiem osobistym za wszelkie zobowiązania firmy.
Sprawdź także: Kogo będzie dotyczył obowiązek prowadzenia ewidencji płatności — zmiany w VAT od 2024 r.
Chociaż decydując się na założenie działalności, raczej nikt nie myśli o jej likwidacji, warto wiedzieć, że w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej procedura ta jest prosta, darmowa i wymaga podobnych kroków, co rejestracja JDG - decyzję o likwidacji należy zgłosić w odpowiedniej formie do urzędu gminy, a cała procedura może przebiec online, za pomocą profilu zaufanego.
Sprawdź także: Dlaczego właściciele małych firm obawiają się systemów CRM?
Jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to - obok jednoosobowej działalności gospodarczej - najpopularniejsza forma prowadzenia własnego przedsiębiorstwa. Jednoosobową spółkę z.o.o możemy zdefiniować jako formę spółki, w której wszystkie udziały są własnością wyłącznie jednego wspólnika. Więcej informacji prezentujemy poniżej.
Sprawdź także: 10 pomysłów na własny biznes w domu
Decydując się na założenie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, musimy przede wszystkim pamiętać, że już na start należy wnieść kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 5000 zł.
Rejestracji tego rodzaju działalności dokonujemy w Krajowym Rejestrze Sądowym, a żeby w ogóle ją zarejestrować, konieczne jest sporządzenie umowy spółki w formie aktu notarialnego u notariusza. Przy minimalnym, wymaganym kapitale to koszt 200 zł + koszty odpisów. Można również skorzystać z gotowego formularza umowy spółki, aby oszczędzić sobie kosztów notarialnych.
Od 1 lipca 2021 roku rejestracji spółki dokonujemy jedynie online - to nie tylko łatwiejsza, ale i tańsza opcja, bowiem musimy uiścić opłatę w wysokości 350 zł za wpis do KRS oraz MSiG - Monitora Sądowego i Gospodarczego (wcześniej koszty były niemal dwukrotnie wyższe, jeśli ktoś nie korzystał z możliwości rejestrowania internetowo).
Istotne jest również odprowadzenie podatku od czynności cywilnoprawnych, który wynosi 0,5% kapitału zakładowego - gdy decydujemy się na sporządzenie umowy spółki u notariusza, to on zajmie się zapłaceniem podatku, jeśli jednak rejestracja odbywała się online, musimy udać się w tym celu do urzędu skarbowego.
Spółka z.o.o. to odrębny podmiot prawny, zatem obarczona jest podatkiem od osób prawnych CIT w wysokości 19%. "Haczyk" stanowić może tutaj fakt, iż podatek w wysokości 19% płacą również wspólnicy spółki od dywidendy, czyli wypłaty z zysku spółki - mamy tu do czynienia z tzw. podwójnym opodatkowaniem. Oczywiście, na początku - podobnie jak w przypadku JDG - można skorzystać z obniżonej stawki podatki 9%. Dotyczy ona początkujących spółek oraz tych mniejszych, których przychód ze sprzedaży nie przekracza 2 milionów euro rocznie (tzw. mali podatnicy).
Również sprawa księgowości w jednoosobowej spółce z.o.o. jest bardziej złożona. Muszą być prowadzone księgi rachunkowe (tzw. pełna księgowość) i sporządzane sprawozdania podatkowe, a taka ilość formalności zmusza do korzystania z biura rachunkowego - nie jesteśmy ich w stanie prowadzić samodzielnie (ewentualnie możemy kupić program księgowy, jeżeli mamy kompetencję do korzystania z takiego, bądź możemy zatrudnić księgową). Korzystania z usług biura podatkowego jest droższe, niżeli w przypadku JDG.
Sprawdź także: Zmiany podatkowe w 2023 roku - czego powinniśmy się spodziewać?
Opłacanie składek ZUS działa na podobnych zasadach, co w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Nie skorzystamy jednak ze składek preferencyjnych. Składka na ubezpieczenie zdrowotne oraz społeczne jest obowiązkowa i opłaca ją przedsiębiorca będący wyłącznym wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W przypadku, gdy spółka jest wieloosobowa, wówczas wspólnicy spółki nie muszą opłacać składek.
Sprawdź także: Podwyżka ZUS od 2023 r. - wszystko, co musisz wiedzieć
Odpowiedzialność prawna spoczywa na barkach wspólników (w tym wypadku jednoosobowej spółki - jednego wspólnika) tylko w zakresie wartości ich wkładu w spółkę, zatem wierzyciele spółki mają prawo domagania się spełnienia ich zobowiązań wyłącznie z majątku tej spółki. Jak sama nazwa wskazuje, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ogranicza odpowiedzialność udziałowców jedynie do ich wkładu, a jedynymi osobami, które mogą ponieść większą odpowiedzialność finansową, są członkowie zarządu spółki.
Sprawa likwidacji spółki jest nieco bardziej złożona do likwidacji JDG, podobnie zresztą jak jej założenie. Należy w tym celu rozpocząć określony proces likwidacyjny oraz zgłosić to do Krajowego Rejestru Sądowego.
Streszczając powyższe informacje w formie tabeli, możemy dokonać następującego porównania:
Łatwo wywnioskować, że założenie jednoosobowej działalności gospodarczej jest o wiele prostsze i nie wymaga żadnych kosztów - to ogromna zaleta takiego rozwiązania. Jednak JDG to opcja raczej dla tych, którzy myślą o biznesie na stosunkowo niewielką skalę - przynajmniej na początek. Warto zacząć od takiej formy, gdyż później możemy dokonać formalności, pozwalających zmienić działalność gospodarczą w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Założenie spółki to jednak doskonała opcja dla tych, którzy planują biznes na sporą skalę i posiadają kapitał, a przy tym zamierzają starać się o dofinansowania unijne i inne dofinansowania zewnętrzne. Decydując się jednak na spółkę, dobrze mieć jednak pojęcie o prawie handlowym i rynku. Wybór ostatecznie powinien zależeć od naszych celów, preferencji oraz pomysłu na przedsiębiorstwo, oraz sposób jego funkcjonowania.