Justyna Zaporowska, 2022-08-04
Zmiany w kodeksie pracy mają obowiązywać od sierpnia 2022 roku. Podyktowane są one koniecznością wdrożenia do prawa polskiego dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej tzw. work- life-balance (w sprawie równowagi między życiem zawodowym i prywatnym rodziców lub opiekunów) oraz w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy na terenie Unii Europejskiej.
Nowelizacja Kodeksu Pracy obejmie także duże zmiany dotyczące wprowadzenia pracy zdalnej do Kodeksu Pracy, a nie, jak do tej pory opierała się ona na podstawie ustawy covidowej, oraz tematykę kontroli trzeźwości pracowników.
Po zmianach urlop rodzicielski ulegnie wydłużeniu i będzie miał wymiar 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i 43 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej (obecnie było to odpowiednio 32 i 34 tygodnie). Każdy z rodziców będzie miał również 9 tygodni urlopu bez możliwości przeniesienia na drugiego rodzica. Urlop udzielić będzie można jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach, ale nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia.
Skróci się okres możliwości wykorzystania urlopu ojcowskiego - mianowicie po zmianach będzie to możliwe do ukończenia 12. miesiąca życia dziecka (obecnie do 24. miesiąca życia dziecka). Jego wymiar pozostanie bez zmian i są to 2 tygodnie.
Wprowadzony zostanie dodatkowy urlop, którego do tej pory nie było, jest to pięć dni w roku kalendarzowym, bezpłatnego urlopu, udzielonego na wniosek pracownika, który musi zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie dziecku, ale też innemu członkowi rodziny.
Zostanie również wprowadzone pojęcie „zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej”, które będzie można wykorzystać w pilnych sprawach rodzinnych. Ze zwolnienia takiego pracownik będzie mógł skorzystać w wymiarze dwóch dni (16h) w danym roku kalendarzowym. Za każdy wykorzystany dzień pracownikowi przysługiwać ma połowa wynagrodzenia.
Sprawdź także: Jakie zmiany w sposobach obliczania wynagrodzeń wprowadził Polski Ład?
Zmiany obejmą miesięczny zasiłek macierzyński (za okres urlopu rodzicielskiego), który będzie wynosił 70% podstawy wymiaru zasiłku (aktualnie co do zasady jest to 100%). Pracownica będzie miała możliwość zdecydowania jaką wysokość zasiłku macierzyńskiego chce pobierać w okresie urlopu rodzicielskiego:
Za okres 9-tygodniowej części urlopu dla ojca dziecka przysługiwać będzie zasiłek macierzyński w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku.
Zmiana ta ma zachęcać rodziców do pozostania na rynku pracy i dać im możliwość dostosowania rozkładów czasu pracy do ich preferencji, dotyczyć będzie rodziców dzieci do 8. roku życia.
Jeśli pracodawca nie uwzględni wniosku pracownika o skorzystaniu z elastycznej organizacji pracy lub nie wyrazi zgody na indywidualny rozkład czasu pracy, będzie musiał pisemnie poinformować pracownika o przyczynie odmowy albo o innym możliwym terminie zastosowania elastycznej organizacji pracy.
Podniesiona zostanie granica wieku dziecka dla możliwości zatrudnienia rodzica „w porze niestandardowej” - obecnie jest to do ukończenia 4 roku życia, po zmianie będzie to do ukończenia 8 roku życia dziecka.
Oznacza to, że bez zgody pracownika pracodawca nie będzie mógł zlecić pracy w nocy, wysłać go w delegację lub nakazać pracy w godzinach nadliczbowych
Sprawdź także: 5 prostych sposobów na optymalizację swojej codziennej pracy
Wg projektu ustawy wniosek pracownika o pracę zdalną, co do zasady, będzie wiążący dla pracodawcy wobec pracowników wychowujących dziecko do lat 4. oraz rodziców i opiekunów, którzy sprawują opiekę nad osobą z niepełnosprawnością oraz kobiet w ciąży.
Sprawdź także: Jak założyć działalność gospodarczą?
Po podpisaniu umowy pracodawca będzie zobowiązany do poinformowania pracownika, w ciągu 7 dni od podpisania umowy, o warunkach pracy.
M.in. chodzi o:
Sprawdź także: Jak opodatkować premie i nagrody pieniężne pracowników?
Celem jest skrócenie okresu próbnego a tym samym wcześniejsze przejście pracownika na stabilne warunki zatrudnienia.
Umowę na okres próbny będzie można zawrzeć na okres nieprzekraczający:
Pracodawca będzie mógł wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników i kontrolę na obecność w organizmach pracowników środków działających podobnie jak alkohol - jeżeli taka kontrola będzie niezbędna do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników.
Wprowadzona zostanie konieczność uzasadnienia wypowiedzenia umowy o pracę zawartej również na czas określony.
Sprawdź także: Zatrudnienie pracownika od A do Z - umowa o pracę. Formalności, obowiązki pracodawcy, dotacje z Urzędu Pracy na zatrudnienie
Nowelizacja zapewnia prawo pracownika do równoległego zatrudnienia – wprowadzony zostanie zakaz zabraniania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy (lub innym) z innym pracodawcą oraz zakazu poddawania pracownika niekorzystnemu traktowania z tego tytułu (art.18 3f)
Jak przedstawiono wyżej przed nami prawdziwa rewolucja w Kodeksie Pracy, zmiany te są jednak potrzebne, by między innymi poprawić oraz rozszerzyć uprawnienia dla rodziców i opiekunów, aktywować ojców do opieki nad dziećmi, dążyć do równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w zakładzie pracy.