Polski Ład - zmiany w PIT i CIT dotyczące przedsiębiorców

Polski Ład dla wielu przedsiębiorców oznacza mnóstwo zawirowań formalnych i prawnych. Przyniesione przez tę reformę zmiany są znaczne i niekoniecznie jasne. Choć częściej można usłyszeć krytyczne niż pochwalne głosy o Polskim ładzie, to trzeba przyznać, że przynosi też kilka nowych ulg. Zobaczcie, co plan odbudowy polskiej gospodarki po pandemii faktycznie zmienia w PIT oraz CIT i na jakie ulgi mogą liczyć polscy przedsiębiorcy.

Ceny transferowe - uproszenie w Polskim Ładzie?

Polski Ład wprowadza zmiany w funkcjonowaniu przepisów o cenach transferowych. Są one spowodowane nowelizacjami ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz  ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. To jedne z tych zmian, jakie wprowadza Polski Ład, które są przyjazne podatnikom. Na ich mocy zdjęto z przedsiębiorców niektóre obowiązki oraz wydłużono terminy przewidziane na złożenie stosownej  dokumentacji oraz formularza TPR.

Od 1.01.2022 korektę cen transferowych in minus można wykonać na podstawie otrzymanego od podmiotu powiązanego dowodu księgowego. Nie potrzeba żadnych innych potwierdzeń czy oświadczeń. W ten sposób mocno zostanie ograniczona liczba dodatkowych dokumentów, jakie trzeba było przedstawić do tej pory. 

Podatnicy powinni docenić także wydłużenie czasu na przygotowanie dokumentacji.

• lokalna dokumentacja cen transferowych - podatnik ma na to miesiąc dłużej niż przed nowelizacją, czyli musi przedłożyć ją  terminie do końca 10 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego.
• formularz TPR-C -tutaj czas wydłużono o dwa miesiące względem poprzednich lat. Od 1.01.2022 oświadczenia o sporządzaniu lokalnej dokumentacji trzeba przygotować na koniec 11 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego.
•  przedłożenie lokalnej dokumentacji przez podatnika na żądanie organu podatkowego - od początku 2022 roku podatnik ma dwukrotnie więcej czasu na wywiązanie się z żądań fiskusa - przysługuje mu 14 dni.

Zmieniona została także lista osób, które mogą podpisywać informacje o cenach transferowych. W przypadku podmiotu powiązanego, który jest osobą fizyczną, może robić to osoba fizyczna. Jeśli podmiot powiązany nie jest osobą fizyczną, wówczas podpis złożyć może kierownik jednostki. Jeżeli jednostka zarządzana jest przez organ wieloosobowy -  robi to wyznaczona osoba będąca członkiem tego organu. 

Informacji takiej nie będzie mógł podpisywać pełnomocnik, chyba, że jest adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub biegłym rewidentem.

Zmiany w ustawach wprowadzają także nowy obowiązek. Jest nim przymus sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych w formie elektronicznej. Znacznie mniej przyjemną nowością w cenach transferowych jest objęcie odpowiedzialnością  karnoskarbową szerszego niż w poprzednich latach zakresu czynności, za naruszenie których odpowiadają podatnicy.

Ograniczenie amortyzacji w spółkach nieruchomościowych i zakaz amortyzacji nieruchomości mieszkalnych

Od 1.01. 2022 roku weszły w życie zmiany dotyczące odpisów amortyzacyjnych środków trwałych zaliczonych do grupy 1 Klasyfikacji. Na ich mocy odpisy w roku podatkowym nie będą mogły być wyższe niż dokonywane zgodnie z przepisami o rachunkowości odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe z tytułu zużycia środków trwałych, obciążające w tym roku podatkowym wynik finansowy jednostki. W praktyce wiąże się to z tym, że spółki nieruchomościowe mogą obecnie doliczać do kosztów uzyskania przychodów tylko te odpisy amortyzacyjne, jakie mieszczą się w limicie ustalonym  do celów rachunkowych. 

W dodatku zmieniły się także zasady dotyczące amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych. Realnie działają one tak, że nieruchomości o charakterze mieszkalnym, które są mimo to wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej, nie podlegają amortyzacji. Kosztem nie są już odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej nieruchomości mieszkalnej. Co istotne, dzięki zmianom wniesionym przez Polski Ład, nieruchomości mieszkalne wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej nie są ujmowane już w ewidencji środków trwałych.

Sprawdź także: Kalkulator Fakturownia.pl do wyliczenia składek ZUS w 2022 roku

Zbycie udziałów spółki powstałej z przekształcenia spółki osobowej

Polski Ład przyniósł niewiele korzyści na polu transformacji spółek. Najbardziej istotną zmianą, niekoniecznie wyczekiwaną przez podatników, jest podniesienie opodatkowania zbycia udziałów kapitałowych, powstałych po przekształceniu ze spółek jawnych. Wprowadzony został limit kosztów uzyskania przychodów ze zbycia udziałów w spółkach kapitałowych powstałych z przekształcenia spółki osobowej na zasadach analogicznych jak wycofanie wkładu w spółce osobowej. W efekcie obniżenie dochodu o dodatnie różnice w wartości majątku przekształcanej spółki osobowej będzie w zasadzie niemożliwe.

Zmniejszenie udziału kapitałowego w spółce osobowej

Przez ostatnie lata zmniejszenie udziału kapitałowego w spółkach osobowych było neutralne podatkowo. Polski Ład (a dokładniej dodanie nowego pkt 16a w art. 14 ust. 2, art. 24 ust. 3i i 3j ustawy o PIT) powodują, że czynność ta została opodatkowana. Podstawą opodatkowania jest przychód - wypłacony zysk, ale po uwzględnieniu kosztów. 

Przyjmowanie płatności od konsumentów 

Polski Ład przyniesie, choć dopiero od 1.01.2023 roku, spore zmiany w limitach transakcji gotówkowych między przedsiębiorcami. Wartość jednorazowej transakcji, która będzie musiała być zrealizowana z wykorzystaniem rachunku płatniczego zmaleje nieomal o połowę. Z obowiązujących dziś 15 000 zł brutto próg  zostanie obniżony do 8 000 złotych brutto. 

Odpowiedzialnością za niedopełnienie wymogu płatności poprzez rachunek płatniczy obarczony zostanie przedsiębiorca, który przyjął płatność gotówką (choć obowiązek płatności bezgotówkowej dotyczy w zasadzie konsumenta). Sankcja dla przedsiębiorcy ma polegać na obowiązku rozpoznania podwójnego przychodu (po zmianach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wysokość płatności, które muszą być dokonywane bezgotówkowo będą stanowiły dla przedsiębiorcy przychód do opodatkowania). Ta sama kwota będzie więc z jednej strony przychodem ze sprzedaży, a z drugiej - dodatkowym przychodem “sankcyjnym”.

Obowiązek przesyłania do urzędu skarbowego  elektronicznych ksiąg podatkowych i ksiąg rachunkowych oraz ewidencji środków trwałych 

Od 1.01 2023 roku dla podatników CIT  wprowadzony będzie obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych (ewidencji podatkowych) przy użyciu programów komputerowych. Podatnicy PIT prowadzący  działalność gospodarczą będą musieli rozpocząć prowadzenie ksiąg, ksiąg rachunkowych i ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych przy użyciu programów komputerowych. Prowadzone przez siebie księgi i ewidencję miesięcznie lub kwartalnie (w zależności od sposobu ustalania zaliczek na podatek) oraz po zakończeniu roku podatkowego w terminie do dnia upływu terminu określonego dla złożenia zeznania za dany rok podatkowy będą musiały wysyłać drogą elektroniczną urzędowi skarbowemu. 

Kopie certyfikatów rezydencji podatkowej

Aż do 1.01.2022 roku, na podstawie ustawy o CIT, polskie podmioty, które dokonywały płatności na rzecz zagranicznych kontrahentów winne były posiadania oryginału certyfikatu rezydencji podatkowej. Mógł on mieć formę papierową lub elektroniczną. 

Przepisy Polskiego Ładu utrzymały zmiany w tej kwestii, jakie wniosła wprowadzona z powodu pandemii koronawirusa tarcza antykryzysowa. Na czym one polegają? Niezależnie od wartości dokonywanej płatności, można korzystać z kopii certyfikatu rezydencji podatkowej. 

Według znowelizowanego art. 26 ust. 1n Ustawy CIT, miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych może zostać potwierdzone kopią certyfikatu rezydencji, jeżeli informacje wynikające z przedłożonej kopii certyfikatu rezydencji nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym. 

Zmiany w rozliczeniu podatku u źródła

Polski Ład uprościł naliczanie podatku u źródła (WHT – Withholding Tax), który pobierany jest od płatności transgranicznych, w sytuacji, gdy podmiot otrzymujący przychód ma inną rezydencję podatkową niż niż podmiot wpłacający. Od 2019 roku płatnik musi dochować należytej staranności przy ustalaniu, czy może skorzystać ze zwolnienia podatkowego lub zastosować niższą stawkę. Należyta staranność uwzględniała charakter i skalę działalności odbiorcy. Od 1.01. 2022 roku należyta staranność została rozszerzona o dodatkowe obowiązki dla płatnika - musi on mieć na uwadze powiązania podatnika z płatnikiem. Zmienione nieco zostało również definiowanie rzeczywistego właściciela (podmiotu, który uzyskuje należność dla własnej korzyści). Nie pełni on już roli pośrednika lub zastępcy zobowiązanego do przekazania należności.

Znowelizowany przez Polski Ład mechanizm WHT pay&refund będzie można stosować jedynie do płatności pasywnych (odsetek, należności licencyjnych i dywidend) i będzie tyczył wyłącznie wypłat do podmiotów powiązanych. Nie będzie odnosił siędo spółek będących polskimi rezydentami podatkowymi.

Zmiany w zakresie ulgi na działalność badawczo – rozwojową i IP Box

Jednym z celów Polskiego Ładu jest zwiększenie innowacyjności polskiej gospodarki. Dzięki zmianom, możliwe stało się korzystania z odliczenia w ramach ulgi B+R  (prace badawczo-rozwojowe) dla podatnika korzystającego już z ulgi IP Box. Koszty uzyskania przychodu na działalność B+R będzie można odliczyć od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Trzeba pamiętać jednak, że odliczyć można tylko koszty kwalifikowane, które doprowadziły do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia przez podatnika danego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, z którego komercjalizacji podatnik osiąga dochody. 

Na korzyść podatnika działa też wniesiona przez Polski Ład opcja odliczenia należności z dochodów  osób fizycznych zatrudnionych na podstawie umowę o pracę (lub stosunku pokrewnego) albo umowy cywilnoprawnej, z tytułu kosztów kwalifikowanych działalności badawczo-rozwojowej. Ulgę stosuje się do kosztów, które nie zostały odliczone, ponieważ podatnik poniósł stratę albo wysokość dochodu była niższa od kwoty przysługującego mu odliczenia, wykazanego w zeznaniu rocznym. Obliczyć można także przychody osób, które przynajmniej 50 proc. czasu pracy w danym miesiącu przeznaczają  na realizację działalności badawczo - rozwojowej. 

Choć z powyższych preferencji mogą korzystać wszyscy przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność badawczo - rozwojową, to wprowadzono ograniczenia, co do wysokości odliczenia. Odliczenia ograniczono do:

•  iloczynu kwoty nieodliczonej i stawki podatku obowiązującej tego podatnika w danym roku podatkowym;
•  iloczynu najniższej stawki podatkowej określonej w skali podatkowej oraz odliczenia – w przypadku podatnika PIT opodatkowanego według skali podatkowej;
• 19% nieodliczonego odliczenia – w przypadku podatnika PIT opodatkowanego według stawki liniowej.

Prawa do odliczenia podatnik nabywa od pierwszego miesiąca po miesiącu, złożył zeznanie podatkowe rozliczając dochody z działalności gospodarczej. Podatnik może stosować to odliczenie do końca roku podatkowego.

Sprawdź także: Polski Ład. 10 rzeczy, które musisz wiedzieć, jeśli jesteś przedsiębiorcą (fakturownia.pl)

Nowe ulgi dla przedsiębiorców 

Katalog nowych ulg dla przedsiębiorców to te zmiany, które w Polskim ładzie były chyba najbardziej wyczekiwane. Nowych ulg podatkowych jest kilka.

• Ulga na prototyp. Od 1.01.2022 roku podatnicy CIT i PIT, którzy korzystają z ulgi B+R mogą odliczyć od podstawy opodatkowania 200 proc. kosztów kwalifikowanych dotyczących uzyskania patentu i praw ochronnych. Pojawiło się również nowe odliczenie dla małych przedsiębiorstw bez zaplecza technicznego do tworzenia innowacyjnych rozwiązań - odliczenie kosztów produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia go na rynek.”Ulga na prototyp” ( odliczenie od podstawy opodatkowania określonych kosztów) obejmuje zarówno podatników PIT jak i CIT i dotyczy tych, którzy w wyniku prac B+R wytworzyli nowy produkt. Ulga ta ma jednak określone limity - nie może przekroczyć 30 proc. kosztów produkcji próbnej nowego produktu (lub wprowadzenia go na rynek) i 10 proc. dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej danego podatnika.
• Ulga na ekspansję. Dedykowana została podatnikom, którzy prowadzą działalność gospodarczą. Jej głównym zadaniem jest wspieranie podbijania nowych rynków zbytu (nie tylko za granicą). W ramach tej ulg można odliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym wydatki poniesione na zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów (np. udział w targach, działania promocyjno - reklamowe, certyfikaty towarowe, przystąpienia do przetargów). Dotyczy tylko produktów, które zostały wytworzone przez podatnika. Całkowita wysokość odliczenia nie może przekroczyć kwoty 1 mln złotych w danym roku podatkowym. Podatnik może skorzystać z ulgi, jeżeli w okresie dwóch następujących po sobie lat podatkowych zwiększył przychody ze sprzedaży produktów w stosunku do przychodów z tego tytułu ustalonych na ostatni dzień roki podatkowego poprzedzającego rok poniesiania tych kosztów albo osiagnął przychody ze sprzedaży produktów dotychczas nieoferowanych lub osiągnął przychody ze sprzedaży dotychczas nieoferowanych w danym państwie. 
• Ulga na robotyzację przemysłową. Ulga na robotyzację obowiązywać będzie przez 5 lat – od początku 2022 do końca 2026 roku. Dzięki niej przedsiębiorcy (zarówno płatnicy PIT  jak i CIT) będa mogli dodatkowo odliczyć 50 proc. kosztów uzyskania przychodów poniesionych w danym roku na inwestycje w robotyzację, niezależnie od wielkości firmy czy rodzaju branży. Z ulgi będzie można skorzystać wyłącznie wtedy, kiedy kupione roboty i urządzenia będą fabrycznie nowe. W katalogu tej ulgi znajdują się również zakup maszyn i urządzeń peryferyjnych do robotów, zakup oprogramowania i systemów zarządzania, zakup urządzeń bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP), usługi wdrożeniowe oraz szkolenia dla pracowników.
• Ulga na wsparcie innowacyjnych pracowników. To w zasadzie rozszerzenie ulgi B+R.  Dzięki niej podatnik (płatnik) może odliczyć od zaliczek na podatek potrącanych z dochodów (przychodów) osób fizycznych przez niego zatrudnianych, których podatnik nie odliczył, ponieważ poniósł stratę albo wysokość jego dochodu była niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń. Przedsiębiorca może z niej korzystać tylko, kiedy  poniósł w danym roku stratę albo podstawa opodatkowania była niższa niż kwota odliczenia z tytułu ulgi B+R.

Ulgę tę stosuje się w chwili wpłacania do urzędu skarbowego zaliczek na podatek pobranych od pracowników. Dzięki niej pracodawca może zmniejszyć kwotę przekazywanych zaliczek o: 

- iloczyn stawki 17 proc. oraz nieodliczonego odliczenia w ramach ulgi B+R – w przypadku podatnika opodatkowanego według skali podatkowej;

- 19 proc.nieodliczonego odliczenia w ramach ulgi B+R – w przypadku podatnika opodatkowanego podatkiem liniowym.

• Ulga na IPO - ulga dla emitenta i zwolnienie podatkowe dla inwestora. Każdy inwestor indywidualny, który nabędzie akcje spółki w ramach IPO i zachowa je przez 3 lata, nie zapłacił podatku od zysków z ich sprzedaży. Korzyści z takiego wsparcia odnosi bezpośrednio inwestor, ale pośrednio również firma, która weszła na giełdę. Drugim udogodnieniem związanym z IPO jest ulga dla emitenta. Wydatki związane z IPO umożliwią uwzględnienie w rachunku podatkowym  150 proc. wydatków bezpośrednio związanych z wejściem na giełdę, w tym na działania, które zmierzają do poszerzenia kręgu akcjonariuszy. Przy czym w przypadku usług doradczych, prawnych i finansowych, bezpośrednio związanych z emisją, odliczenie będzie przysługiwać do maksymalnej wysokości 50 proc. wydatków, nie więcej jednak niż 50 tys. zł bez uwzględnienia podatku VAT. 
• Ulga dla Venture Capital. Przedsiębiorca inwestujący w  fundusze venture capital może skorzystać z ulgi w wysokości 50 proc. kwoty inwestycji. Kwotę tę może odliczyć od dochodu, nie może ona jednak przekroczyć  250 tys. zł.w roku podatkowym. Taka sama ulga należy się również przedsiębiorcy koinwestującemu  z funduszami VC. W takim przypadku jednak część środków musi pochodzić ze środków europejskich, niemających charakteru bezzwrotnego, przeznaczonych na inwestycje VC na terenie RP.
• Ulga na terminal płatniczy. Jak wynika z ustawy Prawo Przedsiębiorców, od 1.01.2022, każdy przedsiębiorca, mający obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, o których mowa w ustawie o podatku od towarów i usług (ustawie o VAT), musi zapewnić klientowi szansę na zapłacenie przy użyciu terminala lub innego instrumentu płatniczego.

 Wraz z pojawieniem się tego obowiązku, w życie weszła także ulga dla przedsiębiorców, możliwa dzięki zmianie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawie o PIT). Bonifikata ta przysługuje przedsiębiorcom, którzy opodatkowani są według skali podatkowej, podatkiem liniowym, a także ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.  Przedsiębiorca, który uzyskuje przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, ma możliwość odliczenia od podstawy obliczenia podatku wydatku na nabycie terminala płatniczego oraz wydatków powiązanych z obsługą transakcji płatniczych przy użyciu terminala płatniczego (np. opłatę interchange, opłatę akceptanta i opłatę systemową oraz opłaty z tytułu korzystania z terminala płatniczego wynikające z umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze). Odliczyć można tylko te wydatki, które przedsiębiorca poniósł w tym roku podatkowym, w którym przedsiębiorca zaczął używać terminala płatniczego oraz w roku następującym po tym roku.

Ustawodawca przewidział limity na wydatki związane z terminalami płatniczymi. Wynoszą one:

• 2 500 zł w roku podatkowym - suma ta  dotyczy podatników, których nie obowiązuje nakaz prowadzenia ewidencji sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przy zastosowaniu kas rejestrujących, zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług.
• 1 000 zł w roku podatkowym – dla podatników innych niż wskazanych wyżej.

Przedsiębiorca, który w poprzednim roku podatkowym nie uzyskał wartości ze sprzedaży  (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) przekraczającej  2.000.000 euro (tzw. mały podatnik) może odliczyć 200 proc. wydatków poniesionych na zakup terminala oraz związanych z jego obsługą. Ulga przysługuje mu w każdym roku podatkowym, w którym poniósł wydatki (brak ograniczenia do roku poniesienia wydatku i roku następnego). Aby jednak móc skorzystać z tej ulgi, w roku podatkowym przedsiębiorca musi jest uzyskanie przez przedsiębiorcę prawa do otrzymania zwrotu VAT w terminie 15 dni od upływu terminu do złożenia rozliczenia przez co najmniej 7 miesięcy albo co najmniej 2 kwartały – w zależności od stosowanego trybu rozliczania. 

Przedsiębiorcy, czynnemu podatnikowi VAT, który zdobędzie status Podatnika Bezgotówkowego będzie przysługiwał zwrot VAT w terminie 15-dniowym.

• Ulga na wspieranie ochrony nieruchomości zabytkowych, szkół wyższych i sportu. Każdy podatnik, który uzyskuje przychody w inny sposób niż z zysków kapitałowych może odliczyć od podstawy opodatkowania kwotę równą 50 proc. kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność:

- sportową w formie kosztów poniesionych na finansowanie klubu sportowego, pokrycie kosztów organizowania zawodów sportowych lub uczestnictwa w tych zawodach, pokrycie kosztów korzystania z obiektów sportowych dla celów szkolenia sportowego), stypendium sportowego lub finansowanie imprezy sportowej, niebędącej jednak masową imprezą sportową.

-  kulturalną zasadniczo rozumianą jako tworzenie, upowszechnianie i ochrona kultury  w formie kosztów poniesionych na finansowanie: instytucji kultury wpisanych do rejestru oraz działalności kulturalnej realizowanej przez uczelnie artystyczne i publiczne szkoły artystyczne.

Z powyższych ulg przedsiębiorca może skorzystać tylko, jeżeli wskazane koszty   poniesione zostały na podstawie umowy zawartej przez podatnika z uczelnią, instytutem Polskiej Akademii Nauk, międzynarodowym instytutem naukowym, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego lub instytutem badawczym. Nie może z nich skorzystać założyciel uczelni niepublicznej.

Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty uzyskanego dochodu. Tak jak w przypadku innych ulg wskazane wyżej koszty podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

 

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty, a podatnik korzystający z odliczenia będzie zobowiązany wykazać w zeznaniu poniesione koszty podlegające odliczeniu.