Rafał Ryba, 2013-10-14
Zakup produktów rolnych przez przedsiębiorcę musi być odpowiednio udokumentowany. W przypadku nabycia towarów od rolnika ryczałtowanego, kupujący ma obowiązek wystawienia faktury VAT RR.
Faktura VAT RR jest dokumentem zakupu produktów rolnych oraz niektórych usług od rolników ryczałtowych. Mimo, że sprzedającym produkty jest rolnik, dokument zakupu zawsze wystawia nabywca.
Udokumentowanie transakcji tym nietypowym dokumentem jest możliwe jednak tylko, gdy zostaną spełnione łącznie istotne warunki:
Zgodnie z ustawową definicją, rolnikiem ryczałtowym jest rolnik, który:
Oznacza to, że nie każdy zakup od rolnika będzie oznaczał konieczność wystawienia faktury VAT RR. Przed każdym zakupem należy upewnić się, czy wszystkie kryteria zostały zachowane.
Obowiązkowe elementy faktury VAT RR określa art. 116 ust. 2 i 3 Ustawy o VAT. Przepisy precyzują, że dokument powinien być oznaczony jako „Faktura VAT RR”, a także zawierać wiele innych, niezbędnych danych:
Dodatkowo faktura VAT RR musi zawierać oświadczenie rolnika o następującej treści: „Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowanym zwolniony od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.”.
Co się tyczy stawki zryczałtowanego zwrotu podatku, wynosi ona obecnie 7%. Aktualne regulacje przewidują, że od 1 stycznia 2014 r. stawka zostanie obniżona do 6,5%. Rząd planuje jednak nowelizację mającą na celu podtrzymanie wysokości obowiązujących stawek VAT aż do końca 2016 roku, dlatego ostateczna ich wysokość w przyszłym roku nie jest pewna.
Nabywca wystawia fakturę VAT RR w dwóch egzemplarzach, przy czym jej oryginał otrzymuje dostawca.
W przypadku stałej współpracy, nabywca może zawrzeć z dostawcą umowę. Wtedy oświadczenie może stanowić oddzielny dokument i wystarczy, że zostanie złożone raz. Oświadczenie powinno być uzupełnione o:
W przypadku utraty przez dostawcę statusu rolnika ryczałtowego jest on zobowiązany do niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie nabywcę.
Może się zdarzyć, że konieczne okaże się skorygowanie wystawionej wcześniej faktury VAT RR. Jest to możliwe za pomocą faktury korygującej. W tym wypadku korektę również wystawia nabywca.
Fakturę korygującą wystawia się w szczególności w przypadku:
Fakturę korygującą wystawia się zatem np. gdy część produktów okaże się niepełnowartościowa i dojdzie do obniżenia ich ceny. Ale nie tylko. Korektę można również wystawić w celu poprawienia danych dotyczących stron transakcji, informacji o dacie zawarcia transakcji czy błędu dotyczącego numerowania dokumentu. Wystawienie faktury korygującej musi być każdorazowo potwierdzone podpisem rolnika ryczałtowego.
Fakturę korygującą należy rozliczyć w prawidłowym momencie. Jeśli na podstawie faktury korygującej została zwiększona kwota zryczałtowanego zwrotu podatkowego np. w wyniku podwyżki ceny, korektę należy uwzględnić w rozliczeniu VAT w miesiącu, w którym zapłata wpłynęła na konto rolnika.
Jeśli jednak w wyniku korekty doszło do zmniejszenia zryczałtowanego zwrotu podatku, faktura korygująca powinna zostać uwzględniona w rozliczeniu za okres, w którym została wystawiona.
Zakup produktów rolnych na podstawie faktury VAT RR może zwiększyć u nabywcy kwotę podatku naliczonego, który pomniejszy podatek należny. W tym celu trzeba spełnić ściśle określone warunki.
Po pierwsze nabycie produktów rolnych musi być związane z późniejszą dostawą opodatkowaną. Po drugie, nabywca ma możliwość odliczenia stawki zryczałtowanego zwrotu podatku tylko w sytuacji, kiedy kwota podatku została uwzględniona w rozliczeniu (transakcja sprzedaży nabycia została zawarta z rolnikiem ryczałtowym, a kwota zakupu została powiększona o stawkę 7%).
Jeśli na fakturze VAT RR nie został określony inny termin płatności, nabywca musi dokonać płatności za nabyte produkty w ciągu 14 dni od zakupu. Dodatkowo wpłata musi wpłynąć na konto bankowe wskazane przez rolnika.
W tytule przelewu powinien znajdować się numer i data wystawienia właściwej dla zakupu faktury VAT RR. Chociaż pożądana jest powyższa forma dokumentowania wpłaty za zakup rolnych, odliczenie VAT przez nabywcę jest możliwe również wtedy, kiedy na dowodzie zapłaty zostanie uwzględniony wyłącznie numer faktury VAT RR (zostanie pominięta data wystawienia). Numer faktury jest daną charakterystyczną, która wskazuje jasno dokument, na podstawie którego została uregulowana płatność.
Jeśli w tytule przelewu nie znalazły się dane faktury, można jeszcze zachować prawo od odliczenia, o ile na fakturze zostanie zamieszczona adnotacja, zawierająca dane identyfikacyjne potwierdzenia przelewu (wpłaty).
Warunki, jakie należy spełnić, by móc odliczyć VAT z faktury VAT RR, wydają się jasne. Problem jednak może się pojawić w sytuacji, kiedy rolnik nie dysponuje rachunkiem bankowym bądź gdy zażąda uregulowania należności gotówką. Warto pamiętać, że w takim przypadku nabywca również wystawia fakturę VAT RR. Jednak – w związku z płatnością gotówkową za zakup – nie przysługuje mu prawo do pomniejszenia podatku należnego.
Nabywca produktów rolnych, oprócz obowiązku wystawienia faktury VAT RR, musi również pamiętać o obowiązkowych wpłatach na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw. Zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 6 lit. a Ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych z dnia 22 maja 2009 r. do zapłaty kwoty na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw są zobowiązani podatnicy VAT skupujący produkty rolne od rolników ryczałtowych. Wysokość wpłaty na Fundusz wynosi 0,1% wartości netto nabytych produktów w oparciu o wystawione faktury. Wpłatę na Fundusz potrąca się z należności wypłacanej rolnikowi. Przy obliczaniu wpłaty, należy pamiętać, że zarówno podstawę wyliczenia, jak i obliczoną wpłatę na Fundusz, zawsze zaokrągla się do pełnych złotych według zasady określonej w Ordynacji podatkowej. Zasada mówi, że kwoty zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwoty wynoszą mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwoty wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych. Ważne jest to, by obliczenie i pobranie opłaty na Fundusz zostało potwierdzone odpowiednim oświadczeniem. Jego treść może zostać uwzględniona na fakturze VAT RR, jednak nie powinna stanowić podstawowego elementu faktury. Najlepszym rozwiązaniem jest umieszczenie odpowiedniej adnotacji w uwagach dodatkowych do faktury np. „Naliczona i pobrana wpłata na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw wynosi (1420 x 0,1%) = 1,42 zł = 1 zł”. Oto przykładowe wyliczenie kwoty do wypłaty:
Wyliczenie kwoty do wypłaty rolnikowi ryczałtowemu
Kwota
Wartość towarów netto
1420,00 zł
Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku (wartość towarów netto * 7%)
+99,40 zł
Wartość towarów brutto
1519,40 zł
Wysokość wpłaty na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw (wartość towarów netto * 0,1%)
-1,00 zł
Kwota do wypłaty rolnikowi ryczałtowemu
1518,40 zł
Przelanie wpłaty na Fundusz Promocji Owoców jest konieczne dopiero po przekroczeniu progu Przedsiębiorcy pobierający wpłatę na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw mają obowiązek złożyć odpowiednią deklarację w terenowym oddziale Agencji Rynku Rolnego właściwego dla siedziby firmy przedsiębiorcy. W złożonej deklaracji zostaje określona podstawa naliczenia oraz pobrana wpłata na rzecz Funduszu. Deklaracja powinna zostać złożona nie później niż 25. dnia miesiąca następującego po kwartale, którego dotyczy. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, kiedy pobrane kwoty nie przekroczyły wysokości 44 zł. W takim wypadku deklarację należy złożyć dopiero po przekroczeniu powyższej kwoty. Warto jednak mieć na uwadze, że składając deklarację za kilka kwartałów, należy uwzględnić każdy kwartał na odrębnym dokumencie (nie ma możliwości złożenia deklaracji zbiorczej uwzględniającej kilka kwartałów). Pobraną kwotę na Fundusz należy wpłacić na wskazany w deklaracji numer rachunku w terminie złożenia deklaracji. Ujęcie faktury VAT RR w KPiR nie jest trudne Zaksięgowanie zakupów od rolnika ryczałtowego nie jest trudne. Wystawioną przez siebie fakturę VAT RR przedsiębiorca księguje po stronie kosztów na standardowych zasadach. Jeśli przedsiębiorca zakupił towary, powinien je zaksięgować w kolumnie „Zakup towarów handlowych i materiałów” (kolumna 10), a jeśli usługi – w kolumnie „Pozostałe wydatki” (kolumna 13). Jeśli przedsiębiorcy przysługuje prawo odliczenia VAT, przedsiębiorca powinien zaksięgować fakturę VAT RR w kwocie netto. W przeciwnym razie – zryczałtowany zwrot podatku będzie stanowić koszt uzyskania przychodu i fakturę należy wtedy ująć w kwocie brutto. Pobrana wpłata na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw również stanowi dla przedsiębiorcy koszt uzyskania przychodów. Jeśli faktura VAT RR zawiera oświadczenie o pobranej wpłacie, nie trzeba jej osobno księgować w KPiR.
AKTUALIZACJĘ WPISU Z DNIA 17.09.2021r. ZNAJDZIESZ TU Faktura VAT RR JPK — czym jest, kto ją wystawia i jak ją zaksięgować?
Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej ani podatkowej i jako taka nie powinien być traktowany, a przedstawione treści mogą ulec przedawnieniu. Czytelnik wykorzystuje poglądy przedstawione przez Autora dla własnych potrzeb jedynie na własną odpowiedzialność.